Dạo gần đây, sự ra đời nhanh chóng của Chat GPT đã trở thành một cú nổ lớn trong ngành khoa học – công nghệ toàn cầu. Chính sự ra đời chóng vánh, nhưng tạo ra một tiếng vang vô cùng to lớn tới nhận thức của nhân loại như thế, gắn cho Chat GPT một nguy cơ tiềm ẩn mà đến hiện tại thật sự chẳng ai có thể tiên liệu được điều gì?

CHAT GPT VÀ CẤP SỐ NHÂN CỦA SỰ LAN RỘNG  

Chat GPT viết tắt của Chat Generative Pre-training Transformer, là một chatbot do công ty OpenAI của Mỹ phát triển và ra mắt vào tháng 11 năm 2022. ChatGPT được xây dựng dựa trên GPT-3.5 – một dòng mô hình ngôn ngữ lớn của OpenAI đồng thời được tinh chỉnh bằng cả hai kỹ thuật học tăng cường lẫn học có giám sát.

Định nghĩa theo công năng sử dụng thì Chat GPT  là ứng dụng hỏi, đáp tự động, sử dụng kĩ thuật học máy, học tăng cường từ phản hồi con người (Reinforcement Learning from Human Feedback – RLHF). Vì vậy, Chat GPT có thể mô phỏng các cuộc đối thoại, trò chuyện giống con người. Chat GPT còn có thể làm thơ, phân tích dữ liệu, thậm chí có thể trả lời các câu hỏi phức tạp theo nhiều phong cách khác nhau và thách thức các tiền đề sai, bác bỏ các yêu cầu không phù hợp.

Chat GPT chỉ mới ra mắt trong một thời gian ngắn nhưng đã nhanh chóng gây sốt trên toàn cầu với hơn một triệu người đăng ký chỉ sau một tuần ra mắt, tính đến ngày 31/01/2023 đã cán mốc hơn 100 triệu người dùng. Một con số thật sự ấn tượng so với những điều một ứng dụng có thể đạt được. Theo thống kê của Sensor Tower, Facebook phải mất gần 02 năm mới đạt mức 100 triệu người dùng, nền tảng chia sẻ video ngắn TikTok cần 09 tháng, Instagram mất tới 2,5 năm còn ứng dụng dịch Google Translate phải mất hơn 06 năm mới đạt con số 100 triệu người dùng.

NỀN MÓNG CHO CÔNG CUỘC KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VƯỢT BẬC

Các công ty công nghệ khác như Meta, Google đã phát triển các công cụ giao tiếp ngôn ngữ lớn riêng và sử dụng cho các chương trình nhắc nhở con người và đưa ra phản hồi thông minh nhưng Công ty OpenAI đã thực hiện một động thái mang tính cách mạng, chính là tạo ra ứng dụng thông minh Chat GPT. Ứng dụng cho phép người dùng có thể trực tiếp thử nghiệm miễn phí. Khi Chat GPT ra mắt, người dùng muốn tra cứu và tìm hiểu đã bắt đầu trò chuyện với ứng dụng thay vì tìm kiếm thông tin một phía trên Google. Với những kiến thức và dữ liệu trong nhiều lĩnh vực, các câu hỏi người dùng đặt ra, các vấn đề thắc mắc của người sử dụng đã được giải đáp tin cậy chỉ trong vài giây.

Như một người bạn thật sự mà ta có thể tìm đến mọi lúc, mọi nơi và giúp đỡ ta một cách vô điều kiện. Chat GPT ngày càng trở nên ‘được lòng’ người dùng của mình. Cùng với đó, Chat GPT được xây dựng và đào tạo bằng cách sử dụng các phản hồi của con người. Nhờ vậy, AI xác định được mong muốn của các người dùng khác nhau khi họ đặt câu hỏi. Trong tương lai, Chat GPT sẽ có tiềm năng giúp đỡ con người trong nhiều lĩnh vực: Kiếm tiền thụ động, nói chuyện giải quyết bất ổn tâm lý,… 

Vậy, chúng ta có thể ứng dụng Chat GPT trong công việc hay không? Ở Việt Nam có rất nhiều người đang quan tâm và sử dụng ứng dụng này, tuy nhiên, đăng ký tài khoản khá phức tạp so với các nước khác. Nhưng với sự phát triển nhanh chóng như những gì đã đạt được, việc Chat GPT xâm lấn vào thị trường Việt Nam chỉ còn là vấn đề thời gian.

Hình như cuộc cạnh tranh giữa trí tuệ con người và trí tuệ nhân tạo (AI) vẫn chưa bao giờ là một vấn đề ngừng hot. Con người hay máy tính thì vẫn luôn có những lợi thế nhất định mà bên này có trong khi bên kia không có. Điểm mạnh của AI là nó có thể trả lời được rất nhiều kiến thức mà một con người bình thường cụ thể không thể nhớ/tìm hiểu/đọc được bởi AI được huấn luyện với lượng dữ liệu khổng lồ, từ nhiều lĩnh vực. Thật sự, chính sự tranh cãi xuyên suốt đó dường như đã góp phần làm nên sự bùng nổ của Chat GPT như hiện tại. Tâm lý phủ nhận của con người với trí tuệ nhân tạo lại một lần nữa bị phủ nhận bởi sự phát triển bùng nổ của AI mà con người cảm nhận được. 

Muốn tận dụng cơ hội sẵn có, sự ủng hộ, mong ngóng của giới cuồng công nghệ cùng tâm lý tò mò, muốn trải nghiệm; OpenAI đã lập tức ‘đánh phủ đầu’ người dùng với GPT-4, bản tiếp theo GPT-3.5 trong Chat GPT. Với kỳ vọng là “sáng tạo và hợp tác hơn bao giờ hết” và “có thể giải quyết các vấn đề khó khăn với độ chính xác cao hơn”. Như “hổ mọc thêm cánh”, GPT-4 thật sự trở thành một quả cân nặng khi đứng trước các đối thủ cạnh tranh trên bàn cân của trí tuệ nhân tạo. 

CON NGƯỜI… MẤT TỰ TIN VÀO TRÍ TUỆ CỦA CHÍNH MÌNH

Đứng trước sự phát triển nhanh chóng của Chat GPT – hay trí tuệ nhân tạo, hình như con người dần trở nên thiếu tự tin vào trí tuệ của chính mình?

Chỉ 15 tuần ngắn ngủi, Chat GPT làm dấy lên những dự đoán về ‘ngày tận thế’ trên thị trường việc làm toàn cầu, làm gián đoạn hệ thống giáo dục và thu hút hàng triệu người dùng, từ các ngân hàng lớn đến các nhà phát triển ứng dụng. 

Nhưng dường như người ta quên mất rằng Chat GPT không phải quá thông minh và đặc biệt nó không có khả năng sáng tạo. Bản chất nó không phải là một cơ sở dữ liệu tri thức và không có khả năng suy diễn. Đơn thuần nó chỉ đoán từ tiếp theo dựa trên số lượng các liên kết giữa các từ đã có sẵn trong cơ sở dữ liệu được huấn luyện. Chat GPT cũng khá thú vị và hữu ích trong một số lĩnh vực nhưng nó vẫn còn rất, rất lâu mới có thể so sánh được với trí tuệ của con người. 

Nổi cộm lên như một mặt tối của Chat GPT, nó đánh vào tâm lý tò mò, thích trải nghiệm của mỗi người trong cuộc sống ngày nay; như lần đầu cảm nhận được khoa học ở gần với mình như thế nên hình như con người dễ dàng phụ thuộc vào Chat GPT mà điều đó thật sự ảnh hưởng lớn hơn chúng ta có thể nghĩ. Ta như phụ thuộc vào những gì sẵn có, để rồi ngày càng sinh ra sự biếng nhác trong suy nghĩ và mất đi chất liệu sẵn có để phân biệt con người với máy móc chính là sự sáng tạo.

Như bao nhiêu sự tồn tại của cuộc sống, Chat GPT hay trí tuệ nhân tạo (AI) đều tồn tại ở hai mặt đối lập, chúng giúp đẩy mạnh sự phát triển của cuộc sống nhưng ẩn sâu trong đó là mặt tối của sự phát triển mà tôi từng nghe là ‘phát triển ngược’ trong nhận thức. Mà trách nhiệm cân bằng hai mặt ấy là ở bản thân mỗi người.

Bài viết: Trọng Phúc

Thiết kế: Lê Thư